Κιρσοί κάτω άκρων: Ποιες επιλογές θεραπείας υπάρχουν σήμερα;

Αρκετά συχνά, οι κιρσοί θεραπεύονται για αισθητικούς λόγους. Ωστόσο η θεραπεία των κιρσών συνίσταται κυρίως για ιατρικούς λόγους, διότι αν η πάθηση δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως, οι επιπλοκές μπορεί να είναι σοβαρές. Ανάλογα με τη μορφολογία και τη βαρύτητα της πάθησης, η θεραπεία ενδέχεται να περιλαμβάνει τη συντηρητική αγωγή (άσκηση, χρήση ειδικών ελαστικών καλτσών, κ.α), τη χειρουργική εξαίρεση της φλέβας από το υπόλοιπο φλεβικό δίκτυο ή το κλείσιμό της με τη χρήση ενδοφλέβιων τεχνικών: 

• Η συμπιεστική μέθοδος αποτελεί στοιχειώδη τρόπο αντιμετώπισης των προβλημάτων της φλεβικής ανεπάρκειας και επιδιώκει τη μείωση του πλάτους της φλέβας με την εφαρμογή εξωτερικής πίεσης, η οποία επιταχύνει τη ροή του αίματος μέσα στη φλέβα μειώνοντας το πρήξιμο στο πόδι. Ωστόσο, η φλέβα δεν μπορεί να λάβει ξανά το αρχικό της μέγεθος και η συμπιεστική θεραπεία θα πρέπει να εφαρμόζεται για το υπόλοιπο της ζωής του ασθενή συνοδευόμενη από τη χρήση φλεβοτονικών ή αντιοιδηματωδών φαρμάκων. Παρότι η μέθοδος της συμπίεσης μπορεί να ανακουφίσει από τα συμπτώματα στα αρχικά στάδια της νόσου, όταν η ανεπάρκεια στη μείζονα ή στην ελάσσοντα σαφηνή φλέβα είναι προχωρημένη, τότε η χειρουργική θεραπεία είναι απαραίτητη για την αποφυγή σοβαρότερων επιπλοκών. 

• Η χειρουργική εξαίρεση της νοσούσας φλέβας από το υπόλοιπο φλεβικό δίκτυο, μπορεί να πραγματοποιηθεί με απολίνωση (αποσύνδεση) ή με σαφηνεκτομή (stripping ή εκρίζωση). Η σαφηνεκτομή αποτέλεσε για πολλά χρόνια την κύρια μέθοδο θεραπείας των κιρσών, έχοντας ως πλεονέκτημα τη ριζική αφαίρεση της αιτίας της νόσου – αντί απλώς να αντιμετωπίζει τα συμπτώματα. Η σαφηνεκτομή πραγματοποιείται με δυο τομές στις οποίες εισάγεται ένα εργαλείο (stripper) που εκριζώνει τους κιρσούς. Σήμερα η σαφηνεκτομή έχει διεθνώς περιοριστεί, καθώς είναι μια τραυματική μέθοδος, χρίζει ανάγκη πραγματοποίησης γενικής αναισθησίας ή επισκληριδίου, με αποτέλεσμα την αργή μετεγχειρητική αποκατάσταση, σημαντικά ποσοστά υποτροπών (ουλές, τραυματισμό νεύρων, αιματώματα, κ.α) και με κυριότερο πρόβλημα την επανεμφάνιση κιρσών λόγω της νεοαγγειογέννεσης. 

• Η ενδοφλεβική θεραπεία των κιρσών με laser ξεκίνησε να εφαρμόζεται από το 1999 ως μια σύγχρονη, ανώδυνη και αναίμακτη θεραπεία των φλεβικών κιρσών, εναλλακτική της χειρουργικής. Αντί για τη χειρουργική αφαίρεση, εισάγεται στην πάσχουσα φλέβα έπειτα από παρακέντηση, μια πολύ λεπτή ίνα που απελευθερώνει ενέργεια laser προξενώντας συρρίκνωση των τοιχωμάτων και οριστικό κλείσιμο της φλέβας. Η κυκλοφορία αποκαθίσταται μέσα από τις υγιείς φλέβες του δικτύου. Η διαδικασία είναι απλή και σύντομη με άριστα κλινικά αποτελέσματα και σημαντικά πλεονεκτήματα για τον ασθενή. Σήμερα περισσότερα από τα 2/3 των θεραπειών για κιρσούς πραγματοποιούνται με laser. Η υψηλή εξειδίκευση του αγγειοχειρούργου στη συγκεκριμένη μέθοδο, σε συνδυασμό με τις υποδομές υψηλής τεχνολογίας που απαιτούνται για την εφαρμογή της, κάνουν την εμφάνιση επιπλοκών ακόμη πιο απίθανη.

• Η θεραπεία με ραδιοσυχνότητες πραγματοποιείται με τη χρήση ενός καθετήρα ραδιοκυμάτων, ο οποίος εκπέμπει θερμότητα επιδιώκοντας τη σύγκλιση του εσωτερικού φλεβικού τοιχώματος. Παρά τα πλεονεκτήματα της αναίμακτης θεραπείας, η χρήση των ραδιοκυμάτων έχει ουσιώδεις αντενδείξεις (σε φλέβες μεγάλης διαμέτρου, σε επιφανειακές και κνημιαίες φλέβες, σε ασθενείς με βηματοδότη ή εμφυτευμένο απινιδωτή, κ.α) με αποτέλεσμα η εν λόγω θεραπεία να είναι σαφώς πιο περιορισμένη σε σχέση με το laser. 

• Η σκληροθεραπεία των κιρσών πραγματοποιείται με την έγχυση χημικών ουσιών στη φλέβα, υπό τη μορφή αφρού, προξενώντας φλεγμονή. Όταν η φλεγμονή υποχωρήσει, η φλέβα γίνεται πιο σκληρή και οι κιρσοί επουλώνονται. Αν και η σκληροθεραπεία είναι βασική επιλογή για τη θεραπεία ευρυαγγειών και υποτροπών, τα κλινικά αποτελέσματα στη θεραπεία των κιρσών υπολείπονται σε σχέση με τις προαναφερθείσες, ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές. Στη σκληροθεραπεία δεν είναι σπάνιες ορισμένες ανεπιθύμητες επιπλοκές όπως η αλλεργική αντίδραση, η νέκρωση δέρματος λόγω καταστροφής των κυττάρων του, η ακραία σκλήρυνση, η θρόμβωση, κ.α. 

Τα τελευταία χρόνια, κάποιες νέες εναλλακτικές τεχνικές (μηχανοχημικού αποκλεισμού, ατμού, κόλλας, μικροκυμάτων, κλπ) έχουν ως στόχο να διευρύνουν τις επιλογές ελάχιστα επεμβατικής θεραπείας των κιρσών, έχουν όμως πιο περιορισμένες ενδείξεις έναντι των κλασσικών ενδοφλεβικών τεχνικών, ενώ δεν υπάρχουν μακροπρόθεσμα κλινικά αποτελέσματα από τη χρήση τους. Αντιθέτως, η συγκριτική ανάλυση του συνόλου των δημοσιευμένων κλινικών μελετών στην παγκόσμια βιβλιογραφία δείχνει πολύ καλύτερα αποτελέσματα για την ενδοφλεβική θεραπεία των κιρσών με laser έναντι κάθε άλλης θεραπείας.